İstənilən müasir meqapolisin səciyyəvi əlaməti olan velosiped infrastrukturunun yaradılmasına, nəhayət, Bakıda başlanılıb. Paytaxtın küçələrində velosipedçilər üçün xüsusi olaraq 60 kilometrdən çox zolaqlar salınıb. Füzuli və Bülbül prospektlərində, İstiqlaliyyət küçəsində və digərlərində qorunan hərəkət zolaqları, şübhəsiz ki, minlərlə bakılını və paytaxt qonaqlarını ekoloji cəhətdən təmiz, sağlamlığa faydalı nəqliyyat növünə cəlb edəcəyi sevindirici haldır.
Bununla belə, avto-nəqliyyat mütəxəssisi Eldəniz Cəfərovun haqqin.az-ın müxbiri ilə söhbətində qeyd etdiyi kimi, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təsdiq etdiyi “Yol İnfrastrukturunun İnkişaf Proqramı” çərçivəsində Bakıda velosiped nəqliyyatının inkişafına 2019-cu ildə başlanılmalı idi. Bununla da şəhər mobilliyi təşkil edilməli və yol-nəqliyyat hadisələrinin əhəmiyyətli dərəcədə azalması təmin edilməli idi.
“Təəssüf ki, bəzi dövlət qurumları bu proqramı lazımi səviyyədə həyata keçirə bilməyiblər”, - ekspert qeyd edib.
Velosipedlərə gəlincə, vaxtilə şəhər rəhbərliyi böyük səhvə yol verib - onlar birbaşa Bakıda çox dar olan səkilərin üzərinə velosiped yolları çəkməyə başlayıblar. Və nəticədə velosipedçilər piyadalar və əlil arabası istifadəçiləri üçün problem yaratmağa başlayıblar. Xoşbəxtlikdən indi piyada səkilərindəki cığırlar götürülərək əvvəlki görkəminə qaytarılır”.
Cəfərovun sözlərinə görə, velosiped nəqliyyatının inkişafının əsas məqsədlərindən biri ekosistemin yaxşılaşdırılması və tıxaclarla mübarizədir.
“ABŞ-da və bir sıra Avropa ölkələrində uzunmüddətli təcrübə bunu sübut edir: insan avtomobilini qarajda və ya dayanacaqda qoyub velosiped kimi yığcam, səssiz və ekoloji cəhətdən təmiz nəqliyyat növünün sükanı arxasına keçəndə, bu, yollarda avtomobil tıxacının yaranmamasına gətirib çıxarır”. – Bizim cəmiyyətdə velosiped indiyə qədər nəqliyyat vasitəsi kimi yox, idman və əyləncə növü kimi inkişaf edib.
Bəs velosipedin kütləvi nəqliyyat vasitəsinə çevrilməsi üçün lazımi şəraitin yaradılması, insanların velosipedlə işə, alış-verişə getməsi, məktəb və universitetlərdə dərslərə getməsi üçün nə lazımdır? Bunun üçün Bakının ümumi nəqliyyat sisteminə inteqrasiya olunmuş velosiped infrastrukturu yaradılmalıdır.
Birincisi, ayrılmış velosiped zolaqlarının təkcə Bakının mərkəzini deyil, həm də paytaxtın bütün ərazilərində məhəllələri və yaşayış massivlərini əhatə etməsi çox vacibdir. Nəzərə alın ki, velosipedçilər şəhər ətrafında yalnız avtomobillərin hərəkəti istiqamətində hərəkət etməlidirlər, əksinə deyil. Əks halda onlar üçün təhlükə yaradacaq.
İkincisi, küçə və meydanlarda velosiped dayanacağı quraşdırılmalıdır ki, mağazaya və ya ticarət mərkəzinə gələn şəxs nəqliyyat vasitəsini təhlükəsiz tərk edə bilsin.
Üçüncüsü, bir çox ölkələrdə avtobus və tramvaylarda velosipedlər üçün baqaj bölmələri var. İşə velosipedlə gələn adam ikitəkərli maşını ilə birlikdə avtobusla evə ancaq bu yolla qayıda bilər. Bu xüsusilə Bakı kimi dik yamacları və tez-tez əsən küləkləri ilə bəzən velosiped sürməyi çətinləşdirən şəhərlər üçün doğrudur.
Dördüncüsü, hər hansı bir özünəxidmət stansiyasından velosiped götürüb başqasına qaytarmağa imkan verən geniş velosiped paylaşma şəbəkəsi yaratmaq vacibdir. Düşünürəm ki, biz yerli və xarici sahibkarlar üçün cəlbedici şərait yaratsaq, velosiped kirayəsi kifayət qədər gəlirli biznes olduğundan bu məsələ tez həllini tapacaq.
Velosiped hərəkətinin tənzimlənməsinə gəlincə, paytaxtda bu proses davam edir, xüsusən də velosipedçilər üçün artıq işıqforlar quraşdırılıb”.
Eldəniz Cəfərov əmindir ki, zaman keçdikcə ictimaiyyət ikitəkərli nəqliyyatla bağlı fikrini dəyişəcək, bundan sonra Bakıda velosipeddən istifadə, məsələn, Amsterdamda, Kopenhagendə və ya Osloda olduğu qədər geniş vüsət alacaq və nüfuzlu olacaq.
“Əlbəttə, velosiped sürməyin insan orqanizmi üçün faydaları haqqında mediada məqsədyönlü maarifləndirmə kampaniyası çox faydalı olardı”, - ekspert hesab edir. - Daimi velosiped sürmək ürək xəstəliklərinin ən təsirli profilaktikasıdır. Kardioloqların fikrincə, velosiped sürmək ürək əzələsini mükəmməl şəkildə gücləndirir, ürəyi stimullaşdırır, toxumaların qan təchizatını yaxşılaşdırır, ürək-damar xəstəlikləri və insult riskini azaldır, həmçinin qan təzyiqini aşağı salır. Araşdırmalar göstərib ki, velosipeddən müntəzəm istifadə yuxunu, həzmi, dərinin vəziyyətini, maddələr mübadiləsini yaxşılaşdırır, orqanizmin ümumi dözümlülüyünü artırır, çəkini azaldır, sinir sistemini gücləndirir...
Biz də Avropadakı kimi bu ikitəkərli vasitəyə uşaqlıqdan sevgi aşılamalıyıq. Amsterdam, Haaqa və digər Avropa şəhərlərindəki məktəblərdə və ofislərdə velosipedlə gələnlər üçün yuyunma duşları mövcuddur. Orada velosiped yolu birbaşa evin girişindən başlayır və bu zolaqla şəhərin istənilən yerinə gedə bilərsiniz - bu, dünyada velosiped subkulturasının necə inkişaf etdiyini göstərən gözəl illüstrasiyadır”, - deyə ekspert yekunlaşdırıb.
Comments